ΥΠΟΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΨΑΡΡΟΣ, ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Ε.Κ.Κ.Α – 5/42 ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΕΥΖΩΝΩΝ

ΟΤΑΝ ΑΓΝΟΙ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΗΡΩΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ ΤΟΥΣ ΒΑΦΤΙΖΟΝΤΑΙ «ΑΓΝΟΙ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ» «ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ» ΚΑΙ «ΗΡΩΕΣ» .
1.         ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΨΑΡΡΟΥ
Ο Δημήτριος Ψαρρός, Υποστράτηγος του Ελληνικού Στρατού (μεταθανάτιος προαγωγή από του βαθμό του Συνταγματάρχη) , γεννήθηκε το 1893 στο Χρυσό Παρνασσίδας.
Τελείωσε το γυμνάσιο στην Άμφισσα και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου. Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1912-13 κατατάχτηκε εθελοντικά στο στρατό. Έλαβε επίσης μέρος στο Μακεδονικό μέτωπο στη διάρκεια του Α΄Παγκοσμίου πολέμου και διακρίθηκε για τον ηρωισμό του.
Από τη Σχολή Ευελπίδων βγήκε ως ανθυπολοχαγός πυροβολικού το 1916 και ως Βενιζελικός στις πολιτικές του απόψεις, πήρε μέρος στο Στρατό Εθνικής Άμυνας Θεσσαλονίκης, το 1917 έγινε υπολοχαγός και το 1919 ως λοχαγός πήρε μέρος στην εκστρατεία της Ουκρανίας όπου τραυματίστηκε. Μετά την ανάρρωσή του το 1920 πήγε στο Παρίσι για ανώτερες σπουδές, από όπου επέστρεψε το 1921 και πήρε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις του μικρασιατικού μετώπου.
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή υπηρέτησε ως επιμελητής στη
Στρατιά Έβρου και στη συνέχεια ως καθηγητής στην Ανωτέρα Σχολή Πολέμου, ως οργανωτής του Υπουργείου Αεροπορίας και ως Επιτελάρχης Μεραρχίας.
Το 1924 προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχη και το 1931 έγινε Αντισυνταγματάρχης. Πήρε μέρος στο κίνημα του 1935 και αποτάχθηκε μετά την αποτυχία του. Ασχολήθηκε στη συνέχεια με ιδιωτικές επιχειρήσεις στη Βόρειο Ελλάδα.
Με την έναρξη του πολέμου του 1940 υποβάλλει αιτήσεις να επανέλθει στο Στράτευμα, οι οποίες απορρίπτονται.
Υπήρξε πρωτοπόρος στον Αγώνα της Εθνικής Αντιστάσεως κατά την διάρκεια της κατοχής (1941-1944).
            Τον Ιούλιο του 1941 ίδρυσε την απελευθερωτική οργάνωση ΄΄ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ”, η οποία ανέπτυξε ένοπλες ανταρτικές ομάδες στην περιοχή ΝΙΓΡΙΤΑΣ- ΛΑΧΑΝΑΣ- ΚΑΛΟΚΑΣΤΡΟΝ της Κεντρικής Μακεδονίας. Δυστυχώς προδόθηκε στις Αρχές Κατοχής και κατεδιώχθη από αυτές. Κατόπιν .κατέφυγε μεταμφιεσμένος στην Αθήνα, όπου τον Απρίλιο του 1942 ίδρυσε με άλλες προσωπικότητες την μυστική Απελευθερωτική Οργάνωση Ε.Κ.Κ.Α.
            Η τραγική και αποτρόπαια δολοφονία του στο περιοχή Κλίμα Δωρίδος, την 17/4/1944, που έθεσε τέρμα στη ζωή του, θα αναφερθεί και θα περιγραφεί παρακάτω.
            Το 1945 του απονεμήθηκε μεταθανάτια για την προσφορά του στην Πατρίδα ο βαθμός του Υποστρατήγου.

2.         ΕΚΚΑ – 5/42 ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΕΥΖΩΝΩΝ
             Η Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωσις (ΕΚΚΑ) ήταν μία από τις κύριες ελληνικές μαχόμενες αντιστασιακές οργανώσεις που έδρασαν στη διάρκεια της Γερμανοϊταλικής κατοχής.
Η ΕΚΚΑ ήταν αντιστασιακή οργάνωση σοσιαλδημοκρατικών πολιτικών αντιλήψεων που ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1942 από τον δημοκρατικό-Βενιζελικό  συνταγματάρχη Δημήτριο Ψαρρό σε συνεργασία με τους πολιτικούς Απόστολο Καψαλόπουλο και Γεώργιο Καρτάλη, φέρελπι νέο πολιτικό που προερχόταν από τον χώρο του Λαϊκού Κόμματος.
Η επιλογή του ακρωνύμιου Ε.Κ.Κ.Α. , που η σημασία του συνέπιπτε με μόνιμο σύνθημα του ΚΚΕ, «προσδιόριζε το διαρκές δίλημμα της οργάνωσης που εκ δεξιών αναθεματιζόταν ως ημικομμουνιστική, ενώ η Αριστερά τους κατηγορούσε ως ψευδεπίγραφους καπήλους των θέσεών της εφόσον δεν υλοποιούσαν, προσχωρώντας στο Ε.Α.Μ όσα κήρυτταν».
Αλλά και στο εσωτερικό της οργάνωσης υπήρχε διχογνωμία αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο θα γινόταν η απελευθέρωση. Πέντε μήνες πέρασαν ώσπου να κυκλοφορήσει το καταστατικό με σύνθημα την εγκαθίδρυση ολοκληρωμένης Λαοκρατούμενης Δημοκρατίας, στην οποία τα βασικά οικονομικά και τεχνικά μέσα παραγωγής θα κοινωνικοποιούνταν, δηλαδή θα ελέγχονταν από τον εργαζόμενο λαό τον οργανωμένο σε συνδικάτα. Χρέη και έμμεσοι φόροι διαγράφονταν ενώ για περιουσίες και ατομική πρωτοβουλία θα έμπαιναν ανώτατα όρια μέσα στο νέο σύστημα.
Στρατιωτικό σκέλος της οργάνωσης ήταν το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, που συγκροτήθηκε στις 20 Απριλίου του 1943 στην Παρνασσίδα, και ονομάστηκε έτσι από το ομώνυμο θρυλικό ευζωνικό σύνταγμα.
Όσο ο στρατιωτικός αρχηγός του 5/42, συνταγματάρχης Δημήτριος Ψαρρός, όσο και ο πολιτικός ηγέτης της ΕΚΚΑ, Γεώργιος Καρτάλης, είχαν τη φιλοδοξία να δώσουν στο 5/42 τον χαρακτήρα μιας απολίτικης αντιστασιακής δύναμης, αφοσιωμένης αποκλειστικά στον αντιστασιακό αγώνα. Όσον αφορά την ΕΚΚΑ, ο σκοπός ήταν να χαρτογραφήσουν πολιτικά την οργάνωση ανάμεσα στους κραταιούς αντιστασιακούς ανταγωνιστές της, κερδίζοντας έτσι το μετριοπαθές κέντρο που από την μία αντιμετώπιζε με τρόμο το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, από την άλλη όμως δυσπιστούσε απέναντι στον Ναπολέοντα Ζέρβα.
Το στοίχημα ήταν λογικό. Η συγκρότηση ενός ισχυρού τρίτου πόλου στο αντιστασιακό κίνημα θα μπορούσε να αναδιανείμει τις ισορροπίες δυνάμεων και να συμβάλει στην εκτόνωση της πόλωσης. Παρ’ όλα αυτά, τα γεγονότα εξελίχθηκαν διαφορετικά και διέψευσαν με τον τραγικότερο τρόπο τον συνταγματάρχη Ψαρρό.
Το 5/42 και η ΕΚΚΑ δεν κατάφεραν να επιβιώσουν μέσα στην αρένα του αντιστασιακού κινήματος. Το φιλόδοξο εγχείρημα που αποσκοπούσε στην ειρήνευση και την ενότητα μετατράπηκε τελικά σε ένα ακόμα θέατρο εμφύλιας βίας.

Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ακολούθησε από την αρχή μια τακτική ασφυκτικής πολιτικής και στρατιωτικής πίεσης για να αναγκάσει το 5/42, είτε να ενταχθεί στους κόλπους του είτε να διαλυθεί. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι λίγες ημέρες μόνο μετά την επίσημη συγκρότηση του Συντάγματος, δυνάμεις του ΕΛΑΣ αφόπλισαν τους άνδρες του τμήματος στη Στρώμη της ορεινής Δωρίδας, ενώ σχεδόν αμέσως μετά την ανασυγκρότησή του, ο ΕΛΑΣ με ισχυρές δυνάμεις επιτέθηκε εκ νέου στο 5/42 στην Ταράτσα της Γκιώνας.

3.         ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ 5/42 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΕΥΖΏΝΩΝ
            Το 5/42 ΣΕ συμμετείχε στο Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών και στο Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ) και διεξήγαγε πολλούς επιτυχείς αγώνας κατά των κατακτητών στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας .Κυριότερες εξ αυτών είναι οι παρακάτω:
α.         ΜΑΧΗ ΔΟΒΡΟΥΒΙΤΣΑΣ ΔΩΡΙΔΟΣ 18 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1942 Απώλειες Ιταλών 11 Νεκροί , 11 Αιχμάλωτοι
β.         ΜΑΧΗ ΛΙΔΩΡΙΚΙΟΥ ΜΕ ΙΤΑΛΟΓΕΡΜΑΝΟΥΣ(12-13/9/1943)
γ.         ΜΑΧΗ ΣΚΑΛΟΥΛΑΣ (14-9-1943)Απώλειες Γερμανών 5 Νεκροί ,15-20 Τραυματίες
δ.         ΜΑΧΗ ΑΝΑΘΕΜΑΤΟΣ (15-9-1943)Απώλειες Γερμανών 2 Νεκροί ,10 Τραυματίες
ε.         ΜΑΧΗ ΤΣΑΚΟΡΕΜΑΤΟΣ (17-9-1943)
στ.       ΜΑΧΕΣ  51ου χλμ ΓΡΑΒΙΑΣ – ΑΜΦΙΣΣΑΣ (11-1-1944/1-2-1944
Για κέρδος χώρου  δεν αναφέρονται λεπτομέρειες διεξαγωγής των μαχών, δίδονται όμως τα αντίστοιχα λινκ, ώστε ο κάθε ενδιαφερόμενος να τις διαβάσει αναλυτικά.
Τονίζεται ότι το 5/42 ΣΕ ήταν το πρώτο και ίσως μοναδικό στρατιωτικό αντιστασιακό τμήμα που πέτυχε μετά από σκληρή μάχη εκ παρατάξεως με τις ιταλογερμανικές δυνάμεις, να απελευθερώσει και να θέσει υπό την κατοχή του πλήρως μια Ελληνική πόλη, την Άμφισσα, υψώνοντας εκεί την γαλανόλευκη.

4.         ΕΧΘΡΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΌΝΤΩΣΗ ΤΟΥ 5/42 ΣΕ

α.         Πρώτη απόπειρα – Αφοπλισμός του 5/42 Σ.Ε. στη Στρώμνη Γκιώνας
Το απόγευμα της 13^ης Μαΐου, στη Στρώμνη, ο Άρης Βελουχιώτης με τους καπεταναίους του επισκέφτηκαν τον Συνταγματάρχη Ψαρρό, συζήτησαν φιλικότατα και συμφώνησαν για κοινή αντιμετώπιση της Ιταλικής επίθεσης.
Δυστυχώς παρά τα συμφωνηθέντα, ο Βελουχιώτης κατά τα μεσάνυχτα και μετά την υποκλοπή των συνθηματικών κύκλωσε το 5/42 με πολλαπλάσιες δυνάμεις του ΕΛΑΣ και ζήτησε τελεσιγραφικά από τον Ψαρρό “Να διαλύσει το 5/42 σε 3 ώρες και να παραδώσει τον οπλισμό του στον ΕΛΑΣ, διαφορετικά θα κοκκίνιζαν τα νερά του Μόρνου από τη σφαγή”.
Ο Ψαρρός κατάπληκτος από την σατανική πλεκτάνη του ΕΛΑΣ αποφάσισε να αυτοδιαλύσει το 5/42, για να αποφύγει την αιματοχυσία.
Ο Ψαρρός συλλαμβάνεται αιχμάλωτος από τον Άρη Βελουχιώτη και οδηγείται στο Μαυρολιθάρι, με επέμβαση όμως της Αγγλικής Αποστολής αφέθη ελεύθερος με τους αξιωματικούς του.
Την 28^η του ίδιου μηνός εκδίδεται εντολή από το Αρχηγείο του ΕΛΑΣ να αποφεύγονται αφοπλισμοί και επιθέσεις εναντίον ανταρτών και άλλων Ανταρτικών Οργανώσεων και επί πλέον να επιστραφεί ο οπλισμός του 5/42. Και τα δύο όμως έμειναν στα χαρτιά. Αρκετοί αντάρτες του 5/42 που διέφυγαν ένοπλοι, απετέλεσαν βραδύτερα τον πυρήνα αναδημιουργίας του Συντ/τος.
Την 29^ην Μαΐου κλήθηκε ο Συντ/ρχης Ψαρρός στο στρατηγείο του Ταξιάρχου Έντυ Μάγιερς  και παρουσία της τριπλής ηγεσίας του ΕΛΑΣ, του διαβίβασε την απόφαση του Στρατηγείου Μ. Ανατολής για την ανασυγκρότηση του 5/42.
Κατά την σύσκεψη αυτή έλαβε χώρα η κάτωθι διαλογική και έντονος συζήτησις μεταξύ Έντυ Μάγιερς και Άρη Βελουχίώτη, παρουσία του Ψαρρού η οποία θα παραμείνη ιστορική, διότι το δράμα της Στρώμνης υπήρξε η απαρχή μιας μεγάλης Εθνικής Τραγωδίας.

                         Ο Ταξίαρχος Έντυ Μάγιερς διαμαρτυρήθηκε  προς τον Άρη Βελουχίώτη εντονότατα εξ ονόματος του ΣΜΑ, για την διάλυση του 5/42 ΣΕ λέγοντας επί λέξει:

              ENTY : «Η πράξις αύτη του ΕΛΑΣ είναι εχθρική και στρέφεται κατά του Συμμαχικού Στρατηγείου Μ. Ανατολής, διότι το 5/42 είναι σύμμαχον τμήμα συγκροτηθέν κατόπιν εντολής τούτου.»
            ΑΡΗΣ: «Και ο ΕΛΑΣ είναι σύμμαχος του Στρατού της Μ. Ανατολής.»
            ΕΝΤΥ: «Συμφωνώ, αλλά αυτό που εκάματε αποτελεί εχθρικήν πράξιν και θα επιβραδύνη κατά πολύ την απελευθέρωσιν της Ελλάδος.»
            ΑΡΗΣ: «Aυτό αφορά ημάς. Σας παρακαλώ να μην αναμειγνύεσθε εις τα εσωτερικά ζητήματα της χώρας.»
             ΨΑΡΡΟΣ : (π ρ ο φ η τ ι κ ό τ α τ α): « ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΚΑΜΑΤΕ ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΧΗ ΕΝΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ. ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΦΑΛΜΑ, ΘΑ ΣΑΣ ΣΤΟΙΧΙΣΕΙ ΠΟΛΥ ΚΑΙ ΘΑ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΠΑΛΙΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.»
            Την πρώτη μέρα του Ιουνίου ο Ψαρρός επέστρεψε στη Παρνασσίδα. Μέσα σε μια εβδομάδα το Σύνταγμα είχε πλήρως ανασυγκροτηθεί.
β.         Δεύτερη απόπειρα – Επίθεση του ΕΛΑΣ στη Ταράτσα Γκιώνας 
Στις 23 Ιουνίου χίλιοι περίπου αντάρτες του ΕΛΑΣ υπό τον Καπετάν Νικηφόρο επιτίθενται κατά των 200 ανταρτών του 5/42 ΣΕ στη περιοχή Ταράτσας της Γκιώνας. Ολοήμερη η μάχη. Το 5/42 είχε απώλειες τρεις νεκρούς: Τον Αξιωματικό της αεροπορίας Ηλία Τσίγκα και άλλους δυο αντάρτες, καθώς επίσης και πέντε τραυματίες. Οι απώλειες του ΕΛΑΣ δεν ανακοινώθηκαν.
Ο Ψαρρός για  να αποφύγει την εξακολούθηση της αιματοχυσίας και τον αδελφοκτόνο, ως έλεγε, πόλεμο, διέταξε τα τμήματά του να διακόψουν τα πυρά εφ’ όσον δεν απειλούνται. Τα τμήματα του ΕΛΑΣ αποσύρθηκαν προς βορρά ενώ του 5/42 προς νότο.
Μετά τη μάχη συνάντησε τον Άγγλο Ταγ/χη Τζεφ και τον παρεκάλεσε να μεσολαβήσει όπως παύσει ο ΕΛΑΣ τις επιθέσεις, ενισχύσει δε το 5/42 δια ορισμένων μέσων τα οποία του υπέδειξε, έτσι ώστε το Σύνταγμα  να δυνηθεί να εκπληρώσει την αποστολή του. Τον παρεκάλεσε δε προς τούτο όπως η μεσολάβηση και η ενίσχυση πραγματοποιηθεί το ταχύτερο (εντός 2-3 ημερών) , δεδομένου ότι η απομάκρυνση των τμημάτων του από τις βάσεις εφοδιασμού τους δημιουργούσε δυσχέρειες ανεφοδιασμού.
Σε αντίθετη περίπτωση δήλωσε απερίφραστα σε αυτόν ότι θα διαλύσει το 5/42.

 Μετά την παρέλευση 4ημέρου την 28/6/1943, επειδή όχι μόνο καμία απάντηση δεν δόθηκε αλλά αντιθέτως ο Ταγ/χης Τζεφ έδειξε αδιαφορία και αδράνεια, ο Ψαρρός βλέποντας αναπόφευκτη την εξακολούθηση της αιματοχυσίας και τον άσκοπο αλληλοσπαραγμό των Ελλήνων, αποφάσισε να αυτοδιαλύσει το 5/42.

Οι Αξιωματικοί του με καρδιά γεμάτη θλίψη συμφώνησαν . Ο ίδιος με μερικούς εξ αυτών  διαπεραιώθηκε στο Αίγιο όπου παρέμειναν κρυπτώμενοι τόσον από τους Ιταλούς όσο και από το ΕΑΜ το οποίο τους αναζητούσε.
γ.         Τρίτη ανασυγκρότηση του Συντάγματος – Το τραγικό τέλος και η οριστική διάλυση του  – Δολοφονία του Συνταγματάρχη Ψαρρού
Μετά την αυτοδιάλυση του 5/42 ΣΕ οι Άγγλοι αξ/κοί Eντυ, Αρθουρ και Τζέφ άρχισαν να αναζητούν τον Ψαρρό και τούς αξ/κούς του Συν/τος με τον σκοπό, να τους κοινοποιήσουν σπουδαιότατης σημασίας διαταγή του Στρατηγείου Μ. Ανατολής. Εκτός δε τούτου ειδοποίησαν όπως μεταβεί αυτοπροσώπως ο Ψαρρός στο χωριό Μεσοχώρα, για να παραστεί ως μάρτυρας κατηγορίας στην υπόθεση για την αδικαιολόγητη επίθεση του ΕΛΑΣ κατά του 5/42 Σ.Ε. στην περιοχή Ταράτσας Γκιώνας.
Ό Ψαρρός αρνήθηκε να παρευρεθεί,  «δια το γελοίο της υποθέσεως», δεδομένου ότι δικαστές , κατηγορούμενοι και μάρτυρες ήταν  όλοι υπεύθυνοι για την δολοφονική παραπάνω επίθεση. Διαδόθηκε αργότερα ότι καταδικάστηκαν σε 5ετη φυλάκιση οι υπεύθυνοι, αλλά με αναστολή.  Καθημερινώς κατέφθαναν σύνδεσμοι των Άγγλων στο Αίγιο, κομίζοντες έγγραφα, με τα οποία καλούσαν τον Ψαρρό, προς συνάντησή τους στη Ρούμελη, προκειμένου κατ’ εντολή του Στρ. Μέσης Ανατολής να ανασυγκροτηθεί το 5/42 με νέους όρους και εγγυήσεις. Ό Ψαρρός κατ’ αρχάς ήτο ανένδοτος, ήταν δύσπιστος προς τους πάντες, είχε αποκαρδιωθεί, πλην όμως προσδοκούσε κάποια εξέλιξη.
Η Κεντρική Επιτροπή της οργανώσεως ΕΚΚΑ τον πίεζε να δεχθεί συνάντηση, τελικώς δε, υπακούων αυτός στις διαταγές του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής και αντιλαμβανόμενος την ανάγκη συνεχίσεως του απελευθερωτικού αγώνα, πήγε στη Ρούμελη και μαζί με τον Γ.Καρτάλη πολιτικό αντιπρόσωπο της οργανώσεως ΕΚΚΑ, συνάντησε κατ’ αρχάς τον Άγγλο Ταγ/ρχη Τζέφ και κατόπιν μετέβη στο χωριό Περτούλι Τρικάλων, όπου συναντήθηκε με τον Ταξχο Έντυ Μάγιερς, την 29 Ιουλίου 1943. Εν τω μεταξύ όλοι οι αξ/κοί του 5/42, οι οποίοι βρίσκονταν στο Αίγιο διαπεραιώθηκαν στη Στερεά Ελλάδα.
Ό Ταξχος  Μάγιερς κατόρθωσε τότε να επιτύχει την ίδρυση του Κοινού Γενικού Στρατηγείου των Αντάρτικων ομάδων με συμμετοχή του ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ.

    Εκεί έγιναν μακρές συζητήσεις μεταξύ του Μάγιερς, του  Ψαρρού και των αντιπροσώπων του ΕΛΑΣ. Ο Ψαρρός για να ανασυγκροτήσει το Σύνταγμα ζήτησε ως πρώτη δόση 1.000 όπλα, εγγύηση ότι ο ΕΛΑΣ δεν θα αντιδράσει στο το έργον του Συν/τος και ελευθερία οργανώσεως ανταρτικών ομάδων και σε άλλες περιοχές. Αυτά τα υποσχέθηκαν  τόσο οι Άγγλοι, όσο και οι αντιπρόσωποι του ΕΛΑΣ και την 31 Ιουλίου 1943 υπεγράφη συμφωνητικό αμοιβαίας συνεργασίας όμοιο με εκείνο, το οποίο είχαν υπογράψει ο ΕΛΑΣ και ο ΕΔΕΣ. Ο Ψαρρός αναγνωρίσθηκε τότε ως Αρχηγός της Ρούμελης υπό των αντιπροσώπων του ΕΛΑΣ. Αλλά ή ιστορική αυτή απόφαση έγινε αργότερα αφορμή οξυτάτης διαμάχης μεταξύ των δύο οργανώσεων.

Το Γεν. Στρατηγείο του ΕΛΑΣ εξέδωσε την υπ’ αριθ. Ε.Π. 93/ 31-7-43 Δ/γή του, υπογεγραμμένη από τούς Άρη, Σαράφη και Σαμαρινιώτη, με την οποίαν αφ’ ενός μεν ανεγνώριζε απόλυτα τη βαριά ευθύνη του ΕΛΑΣ για την αδικαιολόγητη επίθεση της 23 Ιουνίου και την διάλυση του 5/42 Συν/τος, αφ’ ετέρου διέτασσε «την επιστροφή στο Συν/μα, ολοκλήρου του διαρπαγέντος από αυτό κατά τας προηγουμένας διαλύσεις οπλισμού και υλικού και την ανάληψιν κατά κάποιον τρόπον ηθικής υποχρεώσεως εκ μέρους του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, εις το νά δυνηθεί νά ανασυγκροτηθεί απρόσκοπτα το 5/42.»Σύμφωνα με πολλές πηγές η διαταγή αυτή ουδέποτε εκτελέσθηκε και υλοποιήθηκε.
Επίθεση ΕΛΑΣ στο Ευπάλιο
Την 1^ην Απριλίου 1944 οι κάτοικοι του Ευπαλίου Δωρίδος υποδέχθηκαν θερμά τους άνδρες του Λοχαγού Δεδούση και το βράδυ διασκέδαζαν όλοι μαζί στο Γυμνάσιο του χωριού. Μετά τα μεσάνυχτα το Τάγμα του Κρόνου του ΕΛΑΣ επετέθη αιφνιδιαστικά για να αφοπλίσει το Τάγμα Δεδούση. Οι αντάρτες του 5/42 έκαναν αντεπίθεση, έδιωξαν τους επιτεθέντες και συνέλαβαν αιχμαλώτους. Στη μάχη σκοτώθηκε ένας αντάρτης του 5/42.
Η Τελική Διάλυση του 5/42
Μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων μεταξύ των τριών οργανώσεων ΕΛΑΣ – ΕΔΕΣ – 5/42 για τον σχηματισμό Κυβερνήσεως Εθνικής Ενότητας και ενοποίηση του αντάρτικου αγώνα, η ηγεσία του ΚΚΕ αποφάσισε να διαλύσει οριστικά το 5/42.
Προς τούτο ο ΕΛΑΣ τον Μάρτιο του 1944 κινητοποίησε πολλαπλάσιες δυνάμεις του 5/42 από διάφορες κατευθύνσεις προς την τοποθεσία Τρικόρφου – Κλήματος Δωρίδας, όπου τελικά συγκεντρώθηκαν τα τμήματα του 5/42 μετά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις μεγάλων Γερμανικών δυνάμεων στην Παρνασσίδα.
Της τελικής σύγκρουσης προηγήθηκαν σωρεία προκλητικών ενεργειών και επεισοδίων του ΕΛΑΣ εις βάρος του 5/42 Σ.Ε. στο Σερνικάκη από τον καπετάν Νικηφόρο, απαγωγή του Υπολ/γου Βλάικου και οπαδών του Συντάγματος, αφοπλισμός ανταρτών του 5/42 στην Ερατεινή από το Κρόνο κλπ.

  Την 14-4-1944 ο Σιάντος. Γεν. Γραμματέας του ΚΚΕ, δίδει την εντολή “Να ξεκαθαριστεί η κατάσταση με το 5/42 Σ.Ε. δυναμικά και κεραυνοβόλα χωρίς χρονοτριβές”. Η εντολή ανατέθηκε στον Άρη Βελουχιώτη. Το πρωί του Πάσχα (16 Απριλίου) και ενώ οι καμπάνες των χωριών καλούσαν τους Χριστιανούς στις εκκλησίες για το “Χρηστός Ανέστη” το Τάγμα του ΕΛΑΣ του καπετάν Νικηφόρου επιτέθηκε σφοδρότατα από το χωριό Μαραθιά κατά των τμημάτων Κούτρα και Καϊμάρα προς διαρπαγή των εφοδίων του 5/42 Σ.Ε. (Σκάλα Καραΐσκου) και αποκοπή των τμημάτων αυτών από το υπόλοιπο του Συντάγματος που είχε εγκατασταθεί επί των υψωμάτων του Κλήματος Δωρίδος. Μετά την απόκρουση του ΕΛΑΣ ο Συντ/ρχης Ψαρρός απελευθέρωσε 60 αιχμαλώτους του ΕΛΑΣ.
Την Τρίτη, πρωινή ώρα της 17 Απριλίου 1944 το 5/42 Σ.Ε. δέχεται αιφνιδιαστική και σφοδρότατη επίθεση σε όλο το μέτωπό του από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, που ήταν δεκαπλάσιες του Συντάγματος.
Το 5/42 Σ.Ε. εξαναγκάσθηκε να αμυνθεί σθεναρά, πλην όμως ο αγώνας ήταν άνισος, οι δε απώλειες πολύ σημαντικές. Τα τμήματα του 5/42 πιεζόμενα αναγκάζονται να αναδιπλωθούν προς νότο και τελικά μετά τη διάσπαση του κλοιού του ΕΛΑΣ από το στρατηγείο Καϊμάρα να διαφύγουν προς ανατολάς και τμήμα 40 ανταρτών να διαφύγουν με βάρκα στην Πελοπόνησο. Έτσι διαλύθηκε το 5/42 Σ.Ε.
Ο Συνταγματάρχης Ψαρρός, παρά τις επίμονες συστάσεις των Αξ/κων του να ακολουθήσει τα διαφυγόντα τμήματα και να σωθεί, αρνήθηκε και έμεινε στο “σκάλωμα”, όπου παραδόθηκε στο Τάγμα του Νικηφόρου, με σκοπό, όπως είπε, “Να περισώσει ότι μπορέσει, έστω και με προσωπική του θυσία”, εννοώντας τους αιχμαλώτους, τους τραυματίες και τους οπαδούς του Συντάγματος.
Διάλογος του Λοχαγού Δεδούση με τον Συνταγματάρχη Ψαρρό, όπως καταγράφηκε στο βιβλίο του αδερφού του Λοχαγού, Ιωάννη Δεδούση, «Θύμιος Δεδούσης. Ο εθνομάρτυς αγωνιστής, σελ 85, εκδ. 1949:
Δεδούσης: Συνταγματάρχα μου πρέπει να φύγωμεν.
Ψαρρός: Εγώ θα παραδοθώ.
Δεδούσης: Θα μεiνετε αιχμάλωτος;
Ψαρρός: Δεν βαριέσαι; Σ’ Έλληνες θα πέσω.
                                   
   Ο καπετάν Νικηφόρος απέστειλε τον Ψαρρό υπό συνοδεία στον Άρη Βελουχιώτη, τον συνάντησε καθ’ οδόν ο εξτρεμιστής Ταγ/ρχης Ζούλας του ΕΛΑΣ ο οποίος τον εκτέλεσε, όπως αναγράφει ο ίδιος στην έκθεση του την 2/3/1951. “Τον Ψαρρό τον σκότωσα εγώ, όπως είμαστε σύμφωνοι με τον Άρη” (Βιβλίο Γρ. Φαράκου σελίδα 296).
Είναι δεν ιστορικά αναμφισβήτητο ότι τόσο η ηγεσία του ΚΚΕ όσο και ο ίδιος ο Βελουχιώτης ήταν σύμφωνοι με την εκτέλεση του Ψαρρού. Παραθέτω παρακάτω εικόνα  εφημερίδας της εποχής. Για το δε συμβάν της δολοφονίας το τραγελαφικό της  υπόθεσης είναι ότι μετέπειτα ο μεν Βελουχιώτης υποστήριξε ότι ο Ψαρρός σκοτώθηκε στην μάχη ενώ ο Ζούλας παραδέχεται ότι τον εκτέλεσε εν αιχμαλωσία.

Ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέξει και να διαβάσει σχετικά με το θέμα στο βιβλίο του Γρηγόρη Φαράκου (σημαίνων στέλεχος του ΚΚΕ) «Αρης Βελουχιώτης. Το χαμένο Αρχείο – Άγνωστα Κείμενα, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 5^η εκδοση»

Την ίδια τύχη με τον Ψαρρό είχαν πολλές δεκάδες Αξιωματικών και ανταρτών του 5/42 (συνολικά άνω των 200), οι οποίοι βρήκαν μαρτυρικό θάνατο, μετά από φρικτά και αποτρόπαια βασανιστήρια.
Συνολικά θυσιάστηκαν για την Λευτεριά της Πατρίδος 303 αγνοί αγωνιστές του 5/42 Σ.Ε. (πεσόντες ηρωικά στα πεδία των μαχών ή εκτελεσθέντες από τον ΕΛΑΣ).
Ο Ζούλας δε προέβει και στην αποτρόπαια πράξη να θάψει τον Ψαρρό και στο σταυρό του τάφου του να κρεμάσει πρόχειρη πινακίδα που έγραφε «ΨΑΡΡΟΣ. ΠΡΟΔΟΤΗΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ»
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΟΙ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΕΣ ΚΑΙ ΦΟΝΙΑΔΕΣ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ? ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΑΓΝΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΗΡΩΕΣ?
Ευχαριστώ πολύ για την φιλοξενία και ζητώ συγνώμη για το μακροσκελές του άρθρου. Δεν γινόταν αλλιώς. Έπρεπε την ιστορία του Συνταγματάρχη Ψαρρού και του 5/42 ΣΕ, να την αναλύσω όσο πιο καλά γινόταν γιατί είναι σε πολλούς ΠΑΝΤΕΛΩΣ ΑΓΝΩΣΤΗ. Το όφειλα δε , σαν ελάχιστο φόρο τιμής, σε αυτόν τον ήρωα αγνό αγωνιστή καθώς και στους συναγωνιστές του, που έχυσαν το αίμα τους, δυστυχώς από «αδελφικά» χέρια  και όχι από τα χέρια αυτών που ήθελαν να πολεμήσουν και να κάνουν έτσι  το χρέος τους προς την Πατρίδα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
­-           Γρηγόρη Φαράκου: «Αρης Βελουχιώτης. Το χαμένο Αρχείο – Άγνωστα Κείμενα», εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 5^η έκδοση.
-           Αντιστρατήγου Γεωρίου Καιμάρα «ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ 5/42 Σ.Ε ΨΑΡΡΟΥ 1941-1944» Έκδοση ΓΕΣ/ΔΙΣ, 1979.
-           Ιωάννη Στ. Παπαθανασίου « Αντιστασιακή Οργάνωση Ε.Κ.Κ.Α 1941-1944»
-           Αθανασίου Κούτρα «Εθνική Αντίσταση 1941-1944»